Hvað er markþjálfun?

 

Á síðustu árum hefur markþjálfun (e. coaching) átt miklum vinsældum að fagna í Evrópu, Bandaríkjunum og fleiri stöðum í heiminum. Til eru nokkrar tegundir markþjálfunar, svo sem stjórnendamarkþjálfun og markþjálfun á afmörkuðum lífssviðum (t.d. vinna eða heilsa). En hvað nákvæmlega er markþjálfun? Er markþjálfun það sama og sálfræðimeðferð (e. therapy)? Er markþjálfun það sama og handleiðsla (e. mentoring)? Svarið við þessum spurningum er nei. Markþjálfun er hvorki sálfræðimeðferð né handleiðsla.

Það sem einkennir sálfræðimeðferð (og ekki markþjálfun) er að verið er að vinna með andleg vandkvæði. Handleiðsla snýst svo um að kenna og leiðbeina. Markþjálfun snýst hins vegar um það að virkja einstaklinginn. Markþjálfun gerir ráð fyrir að einstaklingurinn hafi þann styrk sem hann þarf til að ná markmiðum sínum. Hlutverk markþjálfans er að draga fram þennan styrk.

Markþjálfun snýst einkum um það að:

• Spyrja réttra og góðra spurninga
• Aðstoða fólk að læra sjálft í stað þess að kenna því

Tilgangurinn getur ýmist verið sá að auka meðvitund (t.d. um aðstæður í einkalífi) eða bæta árangur (t.d. í vinnu). Í markþjálfun er mikilvægt að samkomulag liggi fyrir milli markþjálfans (e. the coach) og marksækjandans (e. the coachee) um að það sé markþjálfun sem á sér stað, en ekki t.d. handleiðsla.

Nýta má markþjálfun á marga vegu, t.d. til við:

• Árangursstjórnun
• Áætlunargerð
• Verkefnalausn
• Persónulega þróun

En hvað einkennir þá góðan markþjálfa? Góður markþjálfi þarf að búa yfir ýmsum eiginleikum. Hann þarf t.d. að vera fær um að skapa gott samband milli sín og annarra, vera góður hlustandi, opinn og sveigjanlegur.   

Markþjálfinn gengur út frá því að marksækjandinn sé heilbrigður einstaklingur. Markþjálfinn gengur einnig út frá því að marksækjandinn hafi sjálfur þau svör sem hann þarf hverju sinni. Þá gengur markþjálfinn út frá því að hann og marksækjandinn séu jafningjar.

Fyrir hverja er markþjálfun? Markþjálfun gagnast öllum sem vilja gera breytingar, hvort sem er í vinnu eða einkalífi. Breytingarnar geta t.d. falist í bættum árangri, bættri heilsu eða minni streitu. Markþjálfunin getur ýmist farið fram í viðtölum eða á netinu.

Nú þegar nýtt ár gengur í garð, þá vilja margir gera breytingar. Ef þú ert í þeim hópi, þá er markþjálfun ef til vill fyrir þig!

Höfundur er markþjálfi og ráðgjafi hjá Officum ráðgjöf